Αυτόματα αυτοκίνητα και χειρόφρενο: Η παράβλεψη που οδηγεί σε ατυχήματα

Όταν το “P” στα αυτόματα αυτοκίνητα (ιδιαίτερα τα βαριά SUV) δεν αρκεί: Το χειρόφρενο είναι θέμα ασφάλειας, όχι ευκολίας. Δες πως το χρησιμοποιούμε.

Το πρόσφατο ατύχημα με το Γερμανικό SUV που κύλησε σε δρόμο του Κολωνακίου (πιθανόν) χωρίς να έχει εμπλακεί το χειρόφρενo, ανέδειξε με τραγικό τρόπο μια διαδεδομένη αλλά επικίνδυνη πρακτική: Tην πεποίθηση ότι η θέση «P» στο αυτόματο κιβώτιο αρκεί για να ακινητοποιήσει το αυτοκίνητο. Πολλοί οδηγοί, ειδικά σε αυτόματα SUV, βασίζονται αποκλειστικά στη θέση «Park», αποφεύγοντας τη χρήση του χειρόφρενου. Αυτή η πρακτική, που ξεκίνησε από την ευκολία του valet parking στην Αμερική, εξελίχθηκε σε μια καθημερινή συνήθεια που πλέον αγνοεί βασικές αρχές μηχανολογίας και ασφάλειας.

Αυτό μπορεί να γίνει ιδιαίτερα επικίνδυνο στα Sport Utility Vehicles, τα οποία ξεπερνούν τους δύο τόνους και σε επικλινή εδάφη, ή σημεία με έντονες υψομετρικές διαφορές όπως συμβαίνει σε πολλές περιοχές της Αθήνας (π.χ. Κολωνάκι)/ Εκεί η επιλογή «P» δεν επαρκεί για να συγκρατήσει το αυτοκίνητο. Το «P» ενεργοποιεί μια μηχανική ασφάλεια μέσα στο κιβώτιο, η οποία απλώς «κλειδώνει» τον άξονα εξόδου. Δεν εμπλέκει φρένα. Αν το όχημα είναι σε κλίση, το βάρος του ασκεί τεράστια πίεση στον μηχανισμό αυτό, με αποτέλεσμα τη φθορά, την πιθανή αποτυχία και, όπως είδαμε, την κύλιση.

Αντιθέτως, το χειρόφρενο — είτε μηχανικό είτε ηλεκτρικό — εμπλέκει τα φρένα (συνήθως) στους πίσω τροχούς (κάποια παλαιότερα στους εμπρός ή και στο διαφορικό) σταθεροποιώντας πραγματικά το όχημα. Παρά τις τεχνολογικές εξελίξεις, η χρησιμότητα του χειρόφρενου παραμένει αδιαπραγμάτευτη.
Πότε και πώς πρέπει να χρησιμοποιείς το χειρόφρενο

Όταν σταθμεύεις

Σε αυτόματο κιβώτιο: Πρώτα τράβηξε το χειρόφρενο και μετά βάλε το κιβώτιο στη θέση «P». Έτσι, το βάρος δεν μεταφέρεται στον μηχανισμό του κιβωτίου, αποφεύγοντας καταπόνηση και μελλοντικές βλάβες.
Σε μηχανικό κιβώτιο: Χειρόφρενο πρώτα, μετά νεκρά αν είναι σε επίπεδο, 1η ταχύτητα αν είναι ανηφόρα, ή όπισθεν σε κατηφόρα. Το χειρόφρενο δεν είναι πανάκεια — χρειάζεται και η υποβοήθηση από το κιβώτιο ταχυτήτων σε περίπτωση αστοχίας.

Όταν περιμένεις σε ανηφόρα, σε κίνηση

Μία επιλογή η οποία έχει εξαλειφθεί καθώς όλα τα σύγχρονα αυτοκίνητα έχουν το Hill Start Assist ή Hill Descent Control. Με το σύστημα αυτό δεν χρειάζεται, η χρήση του χειρόφρενου που αποτρέπει το γλίστρημα όταν ξεκινάς — ειδικά σε πυκνή κίνηση.

Όταν περιμένεις σε διασταύρωση

Ακραίο αλλά μπορεί να συμβεί: Σε περίπτωση σύγκρουσης από πίσω, το χειρόφρενο απορροφά μέρος της ενέργειας και εμποδίζει το όχημα να χτυπήσει εμπρός.

Σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης

Αν παρουσιαστεί αστοχία στο βασικό σύστημα φρένων — έστω και εξαιρετικά σπάνιο — το χειρόφρενο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για επιβράδυνση. Όμως πρέπει να γνωρίζεις τα εξής:
Είναι αδύναμο σε σύγκριση με τα κανονικά φρένα
Λειτουργεί (συνήθως) στους πίσω τροχούς και μπορεί να προκαλέσει μπλοκάρισμα και απώλεια ελέγχου. Το 70% της πέδησης γίνεται από τους μπροστινούς τροχούς – επομένως το χειρόφρενο δεν αρκεί για γρήγορη επιβράδυνση.

Στη σπορ οδήγηση

Εδώ, το χειρόφρενο χρησιμοποιείται για ελεγχόμενες “στροφές” και πλαγιολισθήσεις. Πρόκειται όμως για αυτοκίνητα με πολλές μετατροπές με ενισχυμένα φρένα. Δεν αφορά την καθημερινή χρήση στο δρόμο.

Συμπέρασμα

Το χειρόφρενο δεν είναι προαιρετικό. Δεν είναι “παλιά συνήθεια”. Είναι κρίσιμος μηχανισμός ασφαλείας.
Η νοοτροπία του “μόνο στο P” σε αυτόματα αυτοκίνητα, ειδικά SUV, είναι επικίνδυνη, λανθασμένη και δυνητικά θανατηφόρα. Για την ασφάλεια όλων — οδηγών, πεζών και άλλων οχημάτων — το χειρόφρενο πρέπει πάντα να χρησιμοποιείται